Als je naar Boedapest gaat, krijg je drie steden voor de prijs van één. Aan de oostkant van de Donau ligt Pest. Er tegenover liggen Boeda en – wat meer naar het noorden – Obuda. Pas sinds het einde van de negentiende eeuw vormen deze plaatsen een metropool.
Wat is er te doen?
De hoofdstad van Hongarije kent een zeer bewogen geschiedenis. Al in de Romeinse tijd was Aquincum de belangrijkste stad in dit deel van Europa. Bij de opgravingen vind je niet alleen een museum, maar ook een archeologisch park – met eigen gelijknamig HÉV-station. De Romeinen waren niet alleen geïnteresseerd in de strategische ligging aan de Donau, maar ook in de warmwaterbronnen in en om de stad. De badcultuur nam een grote vlucht toen de Ottomanen een groot deel van Hongarije bezetten. De oudste badhuizen van Boedapest stammen uit deze periode.
Toen Boedapest werd bevrijd van de Ottomanen, werd het tegelijkertijd onderdeel van Oostenrijk onder de Habsburgers. Geleidelijk veroverden zij meer terrein op de Ottomanen en groeide de macht van het Oostenrijkse keizerrijk. Steeds meer volkeren werden erin opgenomen. De Hongaren verzetten zich echter tegen het centrale gezag. Uiteindelijk leidden hun protesten tot de vorming van de ‘dubbelmonarchie’ van het keizerrijk Oostenrijk en het koninkrijk Hongarije.
Boedapest werd zo, aan het einde van de negentiende eeuw, de tweede hoofdstad van het rijk. Uit deze periode stammen veel monumentale bouwwerken, zoals stations, bruggen, het parlementsgebouw, het Vissersbastion en de grootste synagoge van Europa. Monumenten uit eerdere tijden zijn bijvoorbeeld te vinden op de burchtheuvel in het stadsdeel Boeda. Hier bevinden zich onder andere het oude koninklijke paleis van Hongarije en de 13e-eeuwse Matthiaskerk met een prachtig decoratief dak. In de stad zijn tot slot musea te vinden over beroemde oud-inwoners zoals Semmelweis en Houdini.
Na de Eerste Wereldoorlog was de macht van de dubbelmonarchie gebroken. Hongarije werd een zelfstandige republiek met een fractie van het grondgebied dat het eerder omvatte. Veel Hongaren woonden hierdoor niet meer in Hongarije, maar in Tsjechoslowakije, Oekraïne, Roemenië of Joegoslavië. De onvrede over deze situatie speelde de fascisten in de hand. Hongarije werd in de jaren dertig een dictatuur die in de Tweede Wereldoorlog de kant koos van Nazi-Duitsland.
De oorlog eindigde toen Boedapest veroverd werd door de Sovjets. Zij maakten het land communistisch. Toen de Hongaren in 1956 in opstand kwamen, werd dit door het Russische leger onderdrukt. In het Terror Háza (Huis van Terreur) wordt de herinnering aan de gruwelijkheden van de Tweede Wereldoorlog en de communistische periode herdacht. Dit gebouw werd namelijk eerst gebruikt door de Hongaarse fascistische partij en na de oorlog door de communistische geheime dienst. De tentoonstelling eert vooral de slachtoffers.
Buiten de stad vind je nog een indrukwekkende herinnering aan het communistische verleden van Hongarije. In het Memento Park zijn 40 Sovjet-monumenten behouden die uit de stad werden verwijderd. Koop een gids in het bezoekerscentrum om goed te begrijpen wat je ziet!
Voor de OV-fans
Aan de bloeitijd van de spoorwegen eind 19e eeuw dankt Boedapest twee monumentale stations: Nyugati (‘west’) en Keleti (‘oost’). Buiten de stad vind je het nationale spoorwegmuseum, met een indrukwekkende collectie van oude locomotieven en rijtuigen. Het is het grootste openluchtspoorpark van Europa!
In Boedapest werd ook de eerste metrolijn gebouwd na de primeur in Londen: eerder dus dan in beroemde steden als Parijs en New York! Deze lijn, M1, is niet alleen nog steeds in gebruik, maar ook zo oorspronkelijk mogelijk gehouden. Op metrostation en knooppunt Deák tér vind je het ‘Millennium Underground Museum‘, gewijd aan deze eerste metrolijn van het Europese vasteland.
De huidige vier metrolijnen en het intensief gebruikte tramnetwerk vormen anno 2025 de basis van het stedelijke openbaar vervoer, aangevuld met S-treinen en de forenzenlijnen van de HÉV. Daarmee kun je bijvoorbeeld het nabijgelegen stadje Szentendre bezoeken en het daar gevestigde OV-museum. In dit artikel vind je praktische informatie over het openbaar vervoer van Boedapest!
De 19e-eeuwse funiculaire van Boedapest, die bezoekers omhoog brengt naar de kasteelheuvel van Boeda, is vooral een toeristische attractie, net als een boottocht over de Donau of een rit met een historische bus of tram.
Ook de communisten hechtten veel waarde aan spoorwegen. Zozeer zelfs dat ze vonden dat kinderen veel konden leren van het runnen van een eigen spoorlijn. De ‘Kindertrein’ van Boedapest bestaat nog steeds en wordt ook nu nog gerund door kinderen. Hier lees je er meer over. Je kunt naar het beginstation reizen met de tandradspoorlijn (lijn 60).
De allerlaatste tip is een culinaire: naast treinstation Déli (‘zuid’) vind je restaurant Wagon. Zoals de naam al verraadt, lunch, borrel of dineer je hier in en om een voormalig treinrijtuig. Met de ambiance zit het dus wel goed – en dan zijn de daadwerkelijke hapjes en drankjes ook nog zeer geslaagd!
Laatst gewijzigd: 28 september 2025
