De Circumetnea op het eiland Sicilië is een smalspoorlijn met twee totaal verschillende gezichten. Aan de ene kant is het praktisch een museumlijn, met ‘vintage’ materieel en als vanouds een bemenst loket waar we een handgeschreven dagkaart overhandigd kregen. Aan de andere kant wordt het traject verbouwd tot een hedendaagse metro. En dan is er nog de locatie: de spoorlijn loopt rondom de krater van de Etna – niet alleen de bekendste berg van het eiland, maar ook een van de meest actieve vulkanen ter wereld! Deze treinreis moet je maken.
Wat is er te doen?
Je kunt je de route van de spoorlijn het beste voorstellen als de letter C. Aan de bovenkant en in het oosten begint de Circumetnea op zeeniveau in Riposto. Bij station Giarre sluit de lijn aan op de reguliere spoorlijn van Trenitalia, die langs de kust van Messina naar Siracusa loopt. De Circumetnea begint al snel te klimmen en maakt via een bochtig traject en door steeds onherbergzamer gebied de ronde om de Etna, om te eindigen in de stad Catania. Wij bereisden de hele cirkel om de vulkaan, wat op basis van de beperkte dienstregelingen best een gewaagde onderneming leek – maar in de praktijk troffen we een ontspannen spoorbedrijf dat de boel goed op orde had.
Ons advies voor jouw bezoek aan de Circumetnea: begin je reis net als wij in het rustige Giarre en reis ’tegen de klok in’. Koop je kaartje bij het loket en geniet ervan hoe je in een dieseltreintje al slingerend de hellingen van de Etna beklimt. De trein gaat heel snel bergopwaarts door kleine, authentieke dorpjes en langs boerderijen aan de noordrand van de vulkaan. Onderweg heb je niet alleen uitzicht over de kustlijn en het rurale landschap van Sicilië: aan de andere kant van de trein torent de krater van de Etna, die je er met continue rookwalmen aan herinnert dat dit een actieve vulkaan is! Je ziet hoe groen geregeld plaatsmaakt voor donkere velden met gestolde lava. Je eerste rit eindigt in station Randazzo. Daar is een emplacement waar de afwisselende treinenvloot staat opgesteld en waar actief gerangeerd wordt. Als je geluk hebt, reis je in een van de oudere dieseltreinen over deze historische spoorlijn!
Onze trein uit Giarre wachtte in Randazzo ongeveer 40 minuten op de tegentrein, om vervolgens door te rijden naar Paternò. We konden dus uitgebreid rondkijken en een luchtje scheppen op het station. Stap weer in voor het tweede deel van de reis, dat zo mogelijk nóg spectaculairder is. Vooral in de buurt van Bronte is de schade van vulkaanuitbarstingen duidelijk zichtbaar: niet alleen aan verlaten of verwoeste huizen, maar ook aan verbogen en verschoven stukken spoorrails. Op een gegeven moment rijdt de trein zelfs met een grote bocht door een heus maanlandschap! In Bronte is er naast het station een bescheiden spoorwegmuseum (Spazio Espositivo Rotabili Storici). Het resterende deel van de lijn naar Paternò is minder de moeite waard omdat het vanaf Adrano gemoderniseerd is en grotendeels ondergronds gelegd. Je zou er dus voor kunnen kiezen bij Adrano rechtsomkeert te maken en nog een keer van de indrukwekkende omgeving te genieten.
Doorreizen via Paternò om de cirkel rond te maken is, in ieder geval qua uitzicht, een stuk minder interessant. En het is logistiek momenteel ook wat ingewikkelder. Ooit reden de Circumetnea-treinen langs station Catania Centrale en tot aan de haven. Maar nu wordt vanaf Paternò, een voorstad van Catania, de spoorlijn omgebouwd tot metrolijn. Er rijden daarom vervangende bussen tot aan Nemuno, waar je overstapt op het vierde en laatste vervoermiddel: de metro naar het centrum van Catania. Deze verving al eerder een deel van de Circumetnea. Mocht je toch voor deze OV-tocht kiezen, bijvoorbeeld om met de enige metrolijn van Sicilië te reizen: de vervangende bus was goed georganiseerd en stond speciaal klaar om aan te sluiten op onze trein.
Je vindt de lijnenkaarten van de Circumetnea en de metro hier (exclusief het traject dat wordt verbouwd).
