De laatste trein op Malta reed in 1931. Tot die tijd beschikte het kleine eiland als Britse kolonie over een spoorlijn van ruim tien kilometer. De herinnering aan deze spoorlijn wordt levend gehouden op het internet. Ook zijn er een kleine eeuw later nog steeds veel sporen te vinden van het voormalige traject!
Wat is er te doen?
Eén van de beste features van de website Malta Railway is een interactieve kaart. Hiermee wandelden wij langs de voormalige spoorlijn en konden we een groot deel van de bouwwerken terugvinden en vergelijken met bijbehorende historische foto’s. Zonder alle verrassingen uit deze speurtocht te willen verklappen, delen we graag de hoogtepunten om dit geslaagde wandelavontuur aan te bevelen. Het is namelijk niet alleen een verdieping in de (spoorweg)geschiedenis van Malta, maar ook een nadere kennismaking met de architectuur én natuur van dit zo verstedelijkte eiland.
De wandeling start, net als de spoorlijn, in de Maltese hoofdstad. Valletta is op een heuvel gebouwd als een vesting met meerdere muren en grachten eromheen. De stations van Valletta en Floriana lagen dan ook onder de grond en treinen reden via tunnels (door de vestigingsmuren) en bruggen (over de vestingsgrachten) de stad in en uit. De openingen van deze tunnels en veel van de bruggen zijn nog steeds terug te vinden, zelfs al werd op de plek van het voormalige eindstation het hedendaagse parlementsgebouw gebouwd.
Vanaf Floriana reed de trein boven de grond. Dit deel van het traject is moeilijk terug te vinden omdat er sindsdien wegen en huizen overheen zijn gebouwd. Bij het volgende station, Hamrun, zijn meer overblijfselen. Je kunt ze echter alleen vanaf de straat bekijken en moet een stukje omlopen, want het voormalige emplacement is nu in gebruik als bedrijventerrein en in het voormalige stationsgebouw is de scouting gevestigd. Na nog een paar straten geduld volg je opnieuw de spoorlijn, en hoe: de drukke straat volgt exact het tracé van de voormalige spoorlijn en heeft zelfs enige tijd de naam ‘Triq il-Ferrovija’. Het moge duidelijk zijn wat het Maltese woord voor spoorlijn is!
De route loopt rechtstreeks naar het station Birkirkara, waar omringd door een rustig park het voormalige stationsgebouw te vinden is. Hierin is nu het Maltese spoorwegmuseum gevestigd. Mocht je er niet zijn op een openingsdag, dan kun je het hier online van binnen bekijken! Het rijtuig dat buiten tentoongesteld is, is het enige resterende van de Maltese spoorweg.
Hoewel de straatnaam verandert, blijft de Triq il-Linja de spoorweg volgen. In feite loopt de weg naast de spoorlijn, want de verhoging waarop de trein reed, is hier dankzij een restauratie goed te bekijken. Het nabijgelegen station van Attard is een reconstructie. Hierin bevindt zich een bibliotheek. Ook is er een gratis openbaar toilet. Tegenover het gebouw staat een kartonnen reconstructie van een locomotief en ook de speeltuin is duidelijk geïnspireerd door het spoor.
Wij vervolgden onze speurtocht langs de Triq il-Linja. Let op dat je niet, net als wij, de bocht mist die deze weg na een tijdje maakt! Uiteindelijk gaat de Triq il-Linja over in de autoweg richting Mdina. Dit was ook de volgende bestemming voor treinpassagiers, maar zij reisden over een verhoging door de velden. Op dit punt konden wij de sporen niet terugvinden, ook omdat hier geen begaanbare wegen liepen en de velden volop begroeid waren! Overigens kwamen we pas hier in een groene en meer ruimtelijke omgeving terecht, tot nu toe leidde de route door een volledig aaneengegroeid web van verstedelijking.
Je hebt de goede route teruggevonden als je het voormalige stationsgebouw van Mdina passeert, aan de voet van de berg waarop deze voormalige hoofdstad van Malta ligt. Het station is het laatste bouwwerk voor de spoorlijn in een tunnel verdwijnt die volledig onder de stad doorloopt. Er zijn van deze tunnel diverse ontluchtingsgaten terug te vinden om en in de stad.
Aan de andere kant van de berg eindigt de wandeling met het laatste stationsgebouw. Het werd aangelegd bij de eerste en enige verlenging van de spoorlijn, ten behoeve van de kazerne in Mtarfa. Tijdens de werkzaamheden groeven de Britse soldaten dwars door de archeologische resten van een Romeinse villa, waarin tegenwoordig het oudste museum van Malta gevestigd is. De voormalige spoorwegbrug, nu in gebruik voor auto’s, markeert het uiterste punt van de spoorlijn van weleer.
Omdat je regelmatig moet om- of teruglopen, is de wandeling aanzienlijk langer dan de 11 kilometer die de trein aflegde. Je kunt met gemak een dag aan de tocht besteden, inclusief tussenstops en een bezoek aan de prachtige historische steden Mdina en Rabat. Van Mdina terug naar Valletta rijden frequente bussen. Hier lees je meer over het OV op Malta.
